Sosyal medya üzerinden hakaret suçu, dijital çağın en çok tartışılan ve yargıya en sık taşınan konularından biridir. Günümüzde milyonlarca kişi, sosyal medya platformları aracılığıyla fikirlerini özgürce ifade edebilmekte, gündemi tartışabilmekte ve farklı kişilerle iletişime geçebilmektedir. Ancak bu özgürlük alanı, zaman zaman başkalarının kişilik haklarını ihlal eden ifadelerin, hakaret ve aşağılayıcı söylemlerin kontrolsüzce yayılmasına da zemin hazırlamaktadır.
Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde düzenlenen hakaret suçu, kişilerin onur, şeref ve saygınlığını zedeleyen her türlü söz, yazı, görsel ya da davranışı kapsar. Sosyal medya ise bu suçu daha da görünür ve etkili kılan bir araçtır. Çünkü bir hakaret mesajı, yalnızca mağdura ulaşmakla kalmaz; aynı zamanda binlerce kişi tarafından görülebilir, paylaşılabilir ve kalıcı izler bırakabilir. Bu da mağdurun uğradığı zararı, geleneksel iletişim yollarına göre çok daha büyük bir hale getirir.
Sosyal medyada hakaret, yalnızca bireyler arasında değil; siyasetçiler, sanatçılar, gazeteciler ve kamuoyunda tanınmış kişiler hakkında da yoğun şekilde işlenmektedir. Eleştiri hakkı ile hakaret arasındaki sınır, bu noktada en çok tartışılan meselelerden biridir. Bir kişinin düşünce özgürlüğü kapsamında ifade ettiği sert eleştiri, çoğu zaman hukuken hakaret sayılmazken; onur kırıcı, aşağılayıcı ve kişilik haklarını hedef alan ifadeler hakaret suçu olarak değerlendirilir.
Ayrıca, sosyal medyada hakaretin en önemli özelliklerinden biri de ispat kolaylığıdır. Mahkeme süreçlerinde, yazılı mesajlar, paylaşımlar, yorumlar, ekran görüntüleri ve log kayıtları delil olarak sunulabilmektedir. Bu nedenle savcılıklar ve mahkemeler, dijital izlerin korunmasına büyük önem vermektedir.
2025 yılı itibarıyla, hem Yargıtay kararları hem de Anayasa Mahkemesi bireysel başvuru kararları, sosyal medya üzerinden hakaret suçunun sınırlarını belirlemekte, ifade özgürlüğü ile kişilik haklarının korunması arasında hassas bir denge kurmaya çalışmaktadır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatları da bu noktada önemli bir yol gösterici niteliğe sahiptir.
Sonuç olarak, sosyal medya üzerinden hakaret suçu, yalnızca bireyler arası bir ihtilaf değil; aynı zamanda ifade özgürlüğü, kişilik hakları ve dijital çağın hukuki sınırları bakımından kritik bir tartışma alanıdır. Bu makalede, suçun unsurları, cezaları, yargı süreci ve güncel içtihatlar ışığında kapsamlı bir inceleme yapılacaktır.
-
Sosyal Medya Üzerinden Hakaret Suçu Nedir?
Sosyal medya üzerinden hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde düzenlenen hakaret suçunun, dijital ortamda işlenmesi şeklinde tanımlanır. Yani fail, sosyal medya platformları aracılığıyla bir kişiyi küçük düşüren, onur ve saygınlığını zedeleyen ifadeler kullanırsa, bu suç oluşur.
Hakaret, yalnızca yüz yüze veya yazılı bir metinle değil, elektronik ortamda da işlenebilir. Özellikle Twitter (X), Instagram, Facebook, TikTok gibi sosyal ağlarda yapılan yorumlar, özel mesajlar, hatta paylaşımlara eklenen emojiler bile suçun kapsamına girebilir. Burada önemli olan, kullanılan ifadenin mağdurun onurunu zedeleyip zedelemediği ve toplumda nasıl algılandığıdır.
📌 Örnek: Bir kişinin kamuya açık bir gönderi altında “aptal, hırsız, yalancı” gibi ifadeler kullanması, hakaret suçuna vücut verebilir. Buna karşın, sert eleştiri sınırında kalan ve kamu yararını ilgilendiren sözler genellikle suç teşkil etmez.
Bu suçun sosyal medya üzerinden işlenmesinde, yayılma ve kalıcılık riski daha fazladır. Çünkü yapılan hakaret tek bir kişiye değil, yüzlerce hatta binlerce kişiye ulaşabilir. Ayrıca sosyal medya içerikleri arşivlenebilir, ekran görüntüsü alınabilir ve uzun süre dolaşımda kalabilir. Bu da suçun mağdur üzerinde daha derin etkiler yaratmasına sebep olur.
-
Suçun Unsurları
Bir eylemin sosyal medya üzerinden hakaret suçu sayılabilmesi için bazı unsurların oluşması gerekir:
Fail: Herkes bu suçun faili olabilir. Sosyal medya hesabı üzerinden paylaşım yapan kişi, hesabın gerçek sahibi kabul edilir. Ancak başkasının hesabını kullanma, çalınan hesaplar gibi durumlarda failin kim olduğunun tespiti önemlidir.
Mağdur: Hakaret, belirli bir kişiye yöneltilmiş olmalıdır. Belirsiz, genel ifadeler (ör. “insanların çoğu cahil”) genellikle hakaret sayılmaz.
Fiil: Kişinin onur, şeref ve saygınlığını zedeleyecek söz, yazı, görsel, video veya emoji kullanılması.
Kast: Failin bilinçli olarak mağduru küçük düşürme niyeti olmalıdır. İfade yalnızca eleştiri amacı taşıyorsa suç oluşmayabilir.
Yargıtay kararlarında, özellikle kişisel hakaret ile eleştiri arasındaki sınır sıkça tartışılmaktadır. Örneğin, “politikacıların başarısız” olduğunu söylemek eleştiri olabilirken, “X kişi hırsızdır” demek hakaret sayılmaktadır.
Ayrıca, sosyal medya üzerinden yapılan gizli grup paylaşımları veya “sadece arkadaşlarla paylaşım” gibi sınırlı alanlarda da hakaret suçu oluşabilir. Çünkü önemli olan ifadenin mağdurun kişilik haklarına yönelmiş olmasıdır, kamuya açık olup olmaması değil.
-
Sosyal Medyada Hakaretin Özellikleri
Sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçunun bazı özel yönleri vardır:
Aleniyet Unsuru: Sosyal medyada yapılan hakaret genellikle çok sayıda kişi tarafından görülebildiği için, suçun daha ağır cezalandırılmasına sebep olabilir.
Kamuya Açıklık: Tweet, yorum veya paylaşım herkese açıksa “aleniyet” vardır. Ancak yalnızca özel mesaj yoluyla hakaret edilirse, bu durumda aleniyet oluşmaz ama suç yine de vardır.
Delil Kolaylığı: Sosyal medyada yapılan hakaretler, ekran görüntüsü, link, log kayıtları gibi yöntemlerle kolayca tespit edilebilir. Bu da mahkemelerin karar vermesini kolaylaştırır.
Siber Boyut: Hakaretin dijital ortamda kalıcı olması, mağdurun zararını artırır. Kimi zaman hakaret içeren paylaşımlar yıllar sonra bile bulunabilir ve mağdur üzerinde olumsuz etkiler yaratmaya devam edebilir.
Kimlik Tespiti Sorunu: Failin sahte hesap kullanması durumunda, IP adresi tespiti ve dijital delillerle kimlik belirlenmeye çalışılır. Bu nedenle bilişim suçlarıyla mücadele birimleri devreye girer.
📌 Uygulamada, Yargıtay’ın da belirttiği üzere, sosyal medya üzerinden yapılan hakaretler yalnızca bireysel hakları değil, aynı zamanda toplumda dijital şiddetle mücadele kapsamında da değerlendirilir.
-
Sosyal Medya Üzerinden Hakaret Suçunun Cezası
Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesine göre hakaret suçunun cezası 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Ancak suçun sosyal medya üzerinden işlenmesi halinde cezayı artırabilecek bazı durumlar vardır:
Aleniyet (Herkesin görebileceği şekilde hakaret): Sosyal medya paylaşımı binlerce kişi tarafından erişilebilir olduğunda suç aleni kabul edilir. Bu durumda ceza altıda bir oranında artırılır.
Kamu görevlisine hakaret: Eğer hakaret bir kamu görevlisine görevinden dolayı yapılmışsa, ceza daha ağır uygulanır. Örneğin bir hakimin, savcının veya öğretmenin görevine ilişkin hakaret içeren paylaşım yapıldığında ceza artar.
Yakın akrabaya veya eşe hakaret: Ceza indirimi uygulanabilir, çünkü aile içi ilişkiler farklı değerlendirilir. Ancak sosyal medya ortamında yapılan hakaretlerde bu tür dosyalar genellikle daha ağır değerlendirilir, zira kamuya açık ortamda kişisel mahremiyet ihlal edilmiş olur.
Yargıtay uygulamalarında, sosyal medya üzerinden yapılan hakaretlerin çoğunlukla hapis cezası yerine adli para cezasına çevrildiği görülmektedir. Ancak suçun yoğunluğu, mağdur üzerindeki etkisi ve failin sabıkası, hapis cezası ihtimalini artırır.
-
Şikayet ve Soruşturma Süreci
Sosyal medya üzerinden hakaret suçu şikayete bağlı bir suçtur. Yani mağdur şikayetçi olmadıkça savcılık resen soruşturma açmaz. Bu nedenle mağdurun süreci başlatması kritik öneme sahiptir.
Şikayet Süresi: Hakaret eylemi öğrenildikten sonra 6 ay içinde şikayet yapılmalıdır. Süre geçerse şikayet hakkı düşer.
Başvuru Yeri: Şikayet, Cumhuriyet Başsavcılığı’na veya kolluk kuvvetlerine yapılabilir. Sosyal medya paylaşımlarına ilişkin deliller dilekçeye eklenmelidir.
Savcılık Soruşturması: Savcı, delilleri toplar, bilirkişi incelemeleri yaptırabilir. Failin kimliği sahte hesap kullanılsa bile BTK ve IP tespitleri ile belirlenmeye çalışılır.
İddianame ve Dava: Savcı yeterli şüphe görürse iddianame düzenleyerek davayı açar. Dava, asliye ceza mahkemesinde görülür.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta, mağdurun delilleri zamanında toplaması ve şikayet dilekçesini detaylı hazırlamasıdır. Örneğin, ekran görüntülerinin tarih ve saat bilgileriyle birlikte sunulması, paylaşımların kim tarafından yapıldığının tespiti açısından önemlidir.
-
Sosyal Medyada Hakaret Suçunda Deliller
Bu suçun ispatında dijital deliller büyük önem taşır. Çünkü sosyal medya paylaşımları kolayca silinebilir, hesaplar kapatılabilir. Bu nedenle mağdurların en kısa sürede delil toplamaları gerekir.
Ekran Görüntüleri: Yargıtay kararlarına göre tek başına ekran görüntüsü yeterli olmayabilir. Ancak noterden tasdik ettirilmiş ekran çıktıları güçlü delil sayılır.
Bilirkişi Raporları: Bilgisayar uzmanları veya BTK tarafından hazırlanan raporlarla, IP adresleri ve hesap girişleri tespit edilebilir.
Tanık Beyanları: Paylaşıma şahit olan kişiler, duruşmalarda ifade verebilir.
Sosyal Medya Kayıtları: Mahkeme, ilgili platformdan (örn. Twitter/X, Instagram) paylaşımın kim tarafından yapıldığını ve zamanını sorabilir.
Uygulamada en çok karşılaşılan sorunlardan biri, failin sahte hesap kullanmasıdır. Bu durumda savcılık, IP adresleri üzerinden kimlik tespiti yapar. Eğer failin kimliği bulunamazsa, dava sonuçsuz kalabilir.
📌 Not: Hakaret içerikli paylaşımı silmek, suçun işlendiği gerçeğini ortadan kaldırmaz. Çünkü delil toplandıysa veya paylaşım daha önce kayda geçtiyse, yargılama devam eder.
-
Sosyal Medya Üzerinden Hakaretin Özel Durumları
Sosyal medya üzerinden hakaret suçu, klasik hakaret suçlarına kıyasla daha farklı boyutlar içerebilir. Çünkü internet ortamı, iletişimin hızını, yayılma alanını ve etki gücünü çok daha genişletmektedir. Bu nedenle mahkemeler, olayın niteliğini, mağdurun konumunu ve paylaşımın ulaştığı kitleyi dikkate alarak özel değerlendirmeler yapmaktadır.
7.1. Kamu Görevlilerine Hakaret
Bir kamu görevlisine görevinden dolayı sosyal medya üzerinden hakaret edilmesi, Türk Ceza Kanunu’na göre nitelikli haldir. Bu durumda verilen ceza daha ağır olur. Örneğin; bir polis memuruna görev sırasında “hırsız” veya “işkenceci” demek, yalnızca bireysel bir saldırı değil, aynı zamanda kamu otoritesine yönelmiş bir saygısızlık kabul edilir. Yargıtay kararlarında, bu tür hakaretlerin cezayı artırıcı sebep olduğu açıkça vurgulanmaktadır.
7.2. Siyasi Eleştiri ile Hakaret Arasındaki İnce Çizgi
Sosyal medya platformları, siyasi eleştirilerin en yoğun yapıldığı alanlardır. Ancak eleştirinin dozu çoğu zaman hakarete varabilir. Yargıtay, eleştiri ile hakaret arasındaki ayrımı titizlikle yapmaktadır. Sert, hatta kırıcı eleştiriler ifade özgürlüğü kapsamında kabul edilirken; kişisel onur, şeref ve saygınlığa doğrudan saldırı niteliği taşıyan ifadeler hakaret olarak değerlendirilir. Örneğin; “Yanlış politikalar uyguluyorsunuz” ifadesi eleştiri kapsamında iken, “Sen hırsızsın” ifadesi hakaret suçunu oluşturur.
7.3. Mizah, İroni ve Sanatsal İfade
Sosyal medya, mizahın, esprinin ve ironinin en sık kullanıldığı alanlardan biridir. Karikatürler, capsler veya ironik paylaşımlar, her zaman hakaret suçu oluşturmaz. Burada önemli olan, kullanılan ifade veya görselin mağdurun onurunu zedeleyip zedelemediğidir. Yargıtay kararlarında, mizahın toplumsal eleştiri sınırlarında kaldığı durumlarda hakaret suçu oluşmadığı; ancak kişinin şahsına doğrudan yönelik aşağılayıcı ifadeler içermesi halinde suçun gerçekleştiği belirtilmektedir.
7.4. Grup veya Topluluklara Yönelik Hakaret
Sosyal medya paylaşımlarında sıkça karşılaşılan bir durum da belirli gruplara yöneltilen genel hakaretlerdir. Örneğin; “Bütün avukatlar yalancı” veya “Gazetecilerin hepsi rüşvetçi” gibi ifadeler, doğrudan belirli bir kişiyi hedef almadığı için çoğu zaman hakaret suçu kapsamında değerlendirilmez. Ancak paylaşımda belirli bir kişi işaret ediliyor ya da genel ifade içinde somut bir kişiye yöneltme varsa, suçun oluştuğu kabul edilir. Bu noktada, mağdurun somut şekilde belirlenebilir olması önem taşır.
7.5. Sosyal Medyada Etki Alanı
Bir hakaretin WhatsApp grubu gibi kapalı bir ortamda yapılması ile milyonlarca kişinin görebileceği Twitter veya Instagram gönderisi üzerinden yapılması arasında büyük fark vardır. Mahkemeler, hakaretin ulaştığı kitleyi de dikkate alarak cezayı değerlendirmektedir. Kamuya açık yapılan hakaretlerin toplumsal etkisi daha fazla olduğundan, cezai sonuçları da genellikle daha ağır olur.
7.6. Tekrar Eden Hakaretler
Sosyal medya üzerinden bir defa yapılan hakaretle sürekli tekrarlanan hakaretler arasında da fark vardır. Tek seferlik bir paylaşım ile, her gün yapılan sistematik saldırılar aynı şekilde değerlendirilmez. Süreklilik arz eden hakaretlerde, mahkemeler hem ceza hem de mağdurun korunması açısından daha ağır tedbirler uygulayabilir.
-
Güncel Uygulamalar ve Yargı İçtihatları
2025 yılı itibarıyla sosyal medya üzerinden hakaret suçu, hem Yargıtay hem de Anayasa Mahkemesi kararlarıyla daha net sınırlandırılmaktadır.
Yargıtay Kararları: Yargıtay, sosyal medya paylaşımlarında “eleştiri sınırını aşarak kişisel saldırıya dönüşen ifadeleri” hakaret saymaktadır. Örneğin, bir kamu görevlisine yönelik “işini bilmiyor” ifadesi eleştiri olabilirken, “aptal” veya “şerefsiz” ifadeleri hakaret kabul edilmiştir.
Anayasa Mahkemesi Kararları: Bireysel başvurularda AYM, ifade özgürlüğü ile kişilik hakları arasında denge gözetmektedir. Kamu yararı olan eleştirilerde özgürlüğe ağırlık verilirken, kişisel saldırılarda mağdur lehine kararlar verilmiştir.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları: AİHM, siyasetçilere yönelik sert eleştirilerin ifade özgürlüğü kapsamında olduğunu; ancak bireysel hakaretlerde devletin etkin koruma sağlaması gerektiğini vurgulamaktadır.
📌 Uygulamada özellikle “retweet” veya “paylaşım” da tartışma konusudur. Hakaret içerikli bir mesajın paylaşılması, Yargıtay tarafından genellikle suçun işlenmesine katılma olarak değerlendirilmektedir.
-
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
9.1. Sosyal medya üzerinden hakaret suçu davası nerede görülür?
Sosyal medya üzerinden hakaret suçu, genellikle mağdurun bulunduğu yerdeki asliye ceza mahkemesinde görülür.
9.2. Sosyal medya üzerinden hakaret suçu uzlaşmaya tabi midir?
Evet. Sosyal medya üzerinden hakaret suçu uzlaştırma kapsamındadır. Taraflar uzlaşırsa dava düşebilir.
9.3. Retweet veya paylaşım yapmak sosyal medya üzerinden hakaret suçu sayılır mı?
Evet. Hakaret içerikli bir paylaşımı retweet etmek veya yaymak, sosyal medya üzerinden hakaret suçunun kapsamına girebilir.
9.4. Sosyal medya üzerinden hakaret suçu için ekran görüntüsü delil olarak yeterli midir?
Tek başına ekran görüntüsü yeterli görülmez. Sosyal medya üzerinden hakaret suçu için delilin resmi nitelik kazanması amacıyla noterden onaylatılması tavsiye edilir.
9.5. Özel mesaj yoluyla hakaret sosyal medya üzerinden hakaret suçu oluşturur mu?
Evet. Kamuya açık olmasa bile, özel mesajda yapılan hakaret de sosyal medya üzerinden hakaret suçu kapsamındadır.
9.6. Sosyal medya hesabı çalınarak hakaret edilirse sosyal medya üzerinden hakaret suçunun faili kim olur?
Genel olarak hesabın sahibi sorumlu tutulur. Ancak hesabın çalındığı ispat edilirse sosyal medya üzerinden hakaret suçundan sorumluluk ortadan kalkar.
9.7. Birden fazla kişiye yönelik hakaret, sosyal medya üzerinden hakaret suçu cezasını artırır mı?
Evet. Sosyal medya üzerinden hakaret suçu birden fazla mağdura yönelmişse her mağdur için ayrı suç oluşur ve bu da cezanın artmasına yol açar.
9.8. Sosyal medya üzerinden hakaret suçu davası ne kadar sürer?
Dosyanın yoğunluğuna bağlı olarak sosyal medya üzerinden hakaret suçu davaları genellikle 6 ay ile 2 yıl arasında sonuçlanır.
9.9. Sosyal medya üzerinden hakaret suçu cezası ertelenebilir mi?
Evet. Sosyal medya üzerinden hakaret suçunda, failin sabıkası yoksa ve pişmanlık göstermişse mahkeme cezayı erteleyebilir.
9.10. Sosyal medya üzerinden hakaret suçunda HAGB (hükmün açıklanmasının geri bırakılması) uygulanır mı?
Evet. Sosyal medya üzerinden hakaret suçunda şartlar oluştuğunda HAGB kararı verilebilir ve ceza kesinleşmez.
Sonuç
Sosyal medya üzerinden hakaret suçu, ceza hukuku ve ceza davaları kapsamında günümüzde en çok görülen dava türlerinden biridir. Bu suç, yalnızca kişisel itibarın korunmasıyla değil, aynı zamanda toplumsal saygı ve güvenin sağlanmasıyla da yakından ilgilidir. Dijital mecralarda yapılan hakaret içerikli paylaşımlar, mağdur açısından psikolojik zararlar doğurabileceği gibi, kamu düzenini de etkileyebilir.
Hakaret davası sürecinde delillerin doğru şekilde toplanması, ekran görüntülerinin resmi nitelik kazanacak biçimde sunulması ve şikâyet sürelerinin kaçırılmaması hayati önem taşır. Bu noktada sürecin tek başına yürütülmesi çoğu zaman hak kaybına sebep olabilir. Bu nedenle bir hakaret davası avukatı ile çalışmak, hem dava stratejilerinin doğru kurulması hem de hakların etkin biçimde savunulması için en doğru tercihtir.
Özellikle İstanbul’da sosyal medya kullanımına bağlı uyuşmazlıkların artması sebebiyle, İstanbul hakaret davası avukatı desteği almak mağdurlar açısından kritik önem taşır. Tecrübeli bir avukat yalnızca ceza yargılamasında değil, aynı zamanda mağdurun uğradığı maddi ve manevi zararların giderilmesi için açılabilecek hukuk davalarında da yol gösterici olacaktır.
Bahariye Hukuk olarak, Kadıköy merkezli ofisimizde sosyal medya üzerinden hakaret suçu başta olmak üzere ceza hukuku ve ceza davaları alanında geniş tecrübemizle müvekkillerimize destek sağlıyoruz. Uzman ceza hukuku avukatı kadromuzla, hakaret davalarında sürecin her aşamasında yanınızda olarak, hem hak kayıplarını önlemeyi hem de adaletin en etkin biçimde sağlanmasını hedefliyoruz.
📞 Hukuki durumunuzu değerlendirmek ve süreci haklarınızı koruyarak yönetmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Hizmetlerimize ve bilgilendirici içeriklerimize ulaşmak için YouTube kanalımızı da ziyaret edebilirsiniz.
📍 Ofisimiz: Caferağa Mahallesi General Asım Gündüz Caddesi No:102/3 Kadıköy/İSTANBUL
📞 Telefon: 0533 558 68 87
🌐 Web: https://bahariyehukuk.com/
🗺️ Yol tarifi için tıklayın.